Het hellende vlak van SIDN's commerciële ambities

Door Corinne CathDr. Corinne Cath is an anthropologist of technology who studies the politics of Internet infrastructure. She is a recent graduate of the Oxford Internet Institute’s PhD program (University of Oxford) and the Alan Turing Institute for data science. Previously, she worked on technology policy for human rights’ organization ARTICLE 19 and the US House of Representatives. & Bert Hubert

De Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) beheert het digitale kadaster van meer dan 6 miljoen ‘.NL’-websites, waaronder domeinnamen als belastingdienst.nl, rijksoverheid.nl, en politie.nl. Wanneer consumenten deze websites willen bezoeken voor belastingaangifte, huursubsidie, of aangiftes, zorgt SIDN ervoor dat dit mogelijk is.

SIDN vervult in haar rol als namenkadaster een kritische rol in ons gebruik van het Internet. Maar SIDN wil uitbreiden en meer geld omzetten, ten koste van de collectieve veiligheid, stabiliteit, en autonomie van het Nederlandse en Europese Internet.

Bron: Linkedin

Onlangs heeft SIDN verrassend besloten een deel van hun relatief saaie kadasterwerk onder te brengen bij het Amerikaanse cloudbedrijf Amazon Web Services (AWS). Deze aankondiging leidde tot een golf van verbazing en kritiek. Academici, vertegenwoordigers uit de industrie in de EU-cloud community, Internet governance techies, het maatschappelijk middenveld en politici spraken zich allemaal uit over de gevaren van het verplaatsen van een deel van de functionaliteit van SIDN van zijn servers naar de AWS-cloud. SIDN, een organisatie waar de meeste Nederlandse internetgebruikers waarschijnlijk nog nooit van hebben gehoord kwam plotseling op de voorpagina’s van het nieuws. Ook het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, waar de relatie met SIDN onder valt, kwam met ferme teksten.

De zaak is interessant voor een breder internationaal publiek op het gebied van technologiebeleid, omdat het spreekt tot een belangrijke trend. Kritieke diensten, soms ook die beheerd door overheden, worden overgebracht naar grote Amerikaanse cloud giganten, met weinig oog voor lange termijn gevolgen voor onze autonomie en zelfredzaamheid. Zo blijft er niets over van onze eigen kennis en kunde in Europa. Het is niet zo dat Amerika de vijand is, maar het is wel fijn als Europa z’n eigen broek op kan houdenZie ook Taking the Airbus to the IKEA Cloud .

Waarom deze overstap naar AWS en waarom nu? SIDN beweert, op basis van extern ingewonnen advies, dat geen enkel Europees cloudbedrijf de benodigde diensten kan leveren. Dit advies is niet openbaar. Als de SIDN-beweringen waar zouden zijn, dan suggereert het dat Europese cloudbedrijven niet in staat zijn een relatief eenvoudig computersysteem te leveren. Een absurde aanname, gezien de zelfstandige beheersing van Internetdomeinen door SIDN-evenknieën in andere Europese landen, zoals Frankrijk (.FR) en Duitsland (.DE). Deze landen en markten zijn aanzienlijk groter dan Nederland, een klein land met slechts 18 miljoen inwoners en 6 miljoen geregistreerde domeinnamen.

De keuze om deze cruciale diensten naar AWS te verplaatsen lijkt meer commercieel gemotiveerd dan technisch. SIDN zoekt, net als veel registers, naar manieren om haar positie en technische expertise om te zetten in nieuwe inkomstenbronnen door de lucratieve markt voor Software-as-a-Service (SaaS) te betreden. In een paar korte zinnen in het persbericht van SIDN, dat aanvankelijk alle ophef veroorzaakte, verklaart de organisatie ook dat ze van plan is domeinnaamregistratiesoftware als dienst aan te bieden. Dit zou een nieuwe commerciële richting zijn voor SIDN, die een terugkerende inkomstenstroom genereert boven op hun bestaande inkomsten. Interessant is dat SIDN dit niet wil doen niet op basis van haar eigen software, maar door samen te werken met het Canadese register CIRA, dat het .CA-domein beheert.

De SaaS-ambities vereisen inderdaad een wereldwijd cloudplatform dat net zo omvangrijk is als de markt waarop SIDN zich wil richten. Als deze commerciële plannen inderdaad aanzienlijk van invloed zijn op de beslissing van SIDN om over te stappen naar een Amerikaanse provider, dan heeft de SIDN gelijk en is AWS inderdaad een geschiktere partner dan Europese cloudpartijen. Maar dat is niet hoe ze het aangekondigd hebben: niemand in Europa zou de juiste technisch vaardigheden hebben.

SIDN volgt overigens een bredere trend: het Europese bedrijfsleven besteedt in sneltreinvaart het beheren van digitale systemen uit aan Amerika. Doordat SIDN nu luidkeels beweert dat het hier in Europa niet meer kan, versnelt deze problematische trend alleen nog maar verder. De welbekende gevaren voor de politieke, strategische, en financiële onafhankelijkheid die we mogen verwachten van een organisatie die onder de Nederlandse wet geldt als ‘aanbieder van essentiële diensten’ lijken daarbij voor lief genomen.

Als zelfs het Nederlandse Internetdomein kadaster, dat zich op hun website omschrijft als ’expert in wat we doen én volledig onafhankelijk’, ervoor kiest om een cruciale dienst voor het Nederlandse Internet uit te besteden naar Amazon, wie kan er dan nog verder ooit bezwaar hebben tegen het opgeven van eigenstandige vaardigheden en beheer? Deze move geeft iedereen een licentie om al hun technologie uit te besteden.

Laat het duidelijk zijn dat wij deze overstap naar AWS geen goed idee vinden. SIDN heeft als kritieke verschaffer van digitale nationale infrastructuur niets te zoeken in de commerciële software-industrie. Voor ‘het bedrijf achter .NL’ zoals SIDN zichzelf ook wel heeft genoemd, mogen we de lat hoger leggen. Het belang van .NL is niet te overschatten. Een storing in de AWS-dienstverlening van .NL zou niet alleen het Internet in Nederland volledig ontwrichten, ook zou niemand in het buitenland meer contact met ons op kunnen nemen. En SIDN zal in zo’n situatie niet vooraan staan bij AWS-hulplijn, gezien hun relatief kleine omvang en de wereldwijde klandizie van deze cloud gigant. AWS zal eerst anderen helpen, en “America First”.

En aangezien alles is uitbesteed, zou SIDN vervolgens moeite hebben om hun diensten opnieuw op te bouwen of elders te hosten als dat nodig is. Goed zijn in technologie vereist bezig zijn met die technologie.

Kan de overheid dan niets doen? Het is moeilijk te geloven, maar .NL (wat toch echt staat voor “Nederland”) is geen zaak van de overheid. SIDN is een privaatrechtelijke stichting, en inmiddels vier verschillende BV’s. Toch is er mogelijkheid voor pressie. Er is een “convenant” waarin de overheid erkent dat SIDN de .NL-dienstverlening mag exploiteren, maar wel in overleg. Er moet ook “verbinding” blijven met Nederland. Hoeveel overleg is er geweest in deze kwestie? Hoeveel verbinding raakt SIDN kwijt door de uitbesteding aan de Amerikaanse AWS? Daarnaast moeten we ons hardop afvragen hoe redelijk de commerciële ambities van SIDN zijn. Zeker als dit ten koste gaat van het in eigen beheer houden van hun kernvaardigheden en kritische diensten.

Het gebrek aan antwoorden op deze vragen benadrukt het belang dat ’essentiële’ toepassingen als .NL, minstens in Europa betrokken worden. Door ons land-domein zonder enig overleg uit te besteden aan organisaties buiten Nederland heeft SIDN het vertrouwen van het vrijblijvende convenant geschaad. De Tweede Kamer heeft inmiddels aandacht voor deze situatie.

Wij hopen dat de politiek het toezicht op SIDN zal versterken, en zal erkennen dat het voor de Europese Internet gebruiker noodzakelijk is dat dit soort kern infrastructuur niet nog afhankelijker wordt van de Amerikaanse tech sector, en daarbij onze Europese markt weer verder laat verschrompelen.

Een iets andere versie van dit document is op 9 februari 2024 in het Engels gepubliceerd op: https://www.techpolicy.press/the-dangers-of-moving-key-internet-governance-functions-to-amazons-cloud-the-case-of-the-netherlands/